Ọkọ̀ òfurufú                                         Plane                                                      Αvion

Ìmọ̀ ọkọ̀ òfurufú

Nígbà tí a bá máa lọ sí irin àjò tó jìnnà ọkọ̀ òfurufú ni a mán ń sàbá wọ̀, a ń lò ọkọ̀ yìí náà fi kó ẹrù wa láti ọ̀nà jínjìn, bẹ́ẹ̀ náà ni wọn tún lò ọkọ̀ yìí fi jagun, a ń lò fún àwọn nǹkan mìn ín bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ…

Báwo ni a ṣe ń rọ ọkọ̀ òfurufú gbà ?  gbogbo ẹ ni a máa ṣàlàyé.

Àwọn ọmọ méjì, ẹgbọ́n àti àburò tí orúkọ wọn jẹ́ Wright, tí wọ́n sì kọléwé sílẹ̀ lọ́jọ́ sí ni wọ́n gbé ọkọ̀ òfurufú yìí jáde, kódà ọkọ̀ tí wọ́n ṣé nígbà náà, àwọn ohun èlò àti àwon ìgbékalẹ̀ wọn ti àtijọ́ ni àwọn ọkọ̀ tí òde onìí náà tún ń lò.

Ẹ̀yà márùn ún ni wọn fi rọ ọkọ̀ yìí ; Àwòrán 1

1 Αpá abẹ̀bẹ̀ ti a fi ṣé Hélísì ti ń fẹ́ atẹ́gùn
2  Àwọn apá ti a fi ṣé àwọn Hélísì ti ń yí, ti sì ń fẹ́ atẹ́gùn tò ní agbára
3  Àwọn apá ọkọ̀ ti ń gbé ọkọ̀ lọ sókè
4 Ẹ̀rọ ìdári wájú ti ń mú wọn darí ọkọ̀
5 Ẹ̀ńjìnì ti wọn fi ń yí àwọn hélísì


Àwòrán 1

Ní ìbẹ̀rẹ̀, tí a bá ń wá kí ọkọ̀ òfurufú fò , kò yẹ kí agbára òòfà ìlẹ̀ ju agbára egbé lọ, èyí tó túmọ̀ sí pé a ní láti ṣẹ̀da agbára egbé náà. Àwọn agbára egbé ni a ṣé afìhan wọn pẹ̀lú àmì ọfà tó darí sókè, àwọn àmì ọfà agbára òòfà ilẹ̀ dári sílẹ̀. Àwòrán 2


Àwòrán 2

Ohun tó dá àwọn Wẹight lójú nípe ti atẹ́gun bá ń bórí nǹkan pẹlẹbẹ tó kákò níwọ̀nba ìṣèda agbára egbé máa wáyé. Àwòrán 3


Àwòrán 3

Bí tí agbára atẹ́gùn náà ṣe ń lọ soké, bẹ́ẹ̀ náà ni agbára yìí a máa pọ̀ sì. Tí ìkákò ohun pẹlẹbẹ bá ń pọ̀ sì bẹ́ẹ̀ ni agbára yìí a máa lọ sókè. Àwòrán 4


Àwòrán 4

Bẹ́ẹ̀ náà ni, tí atẹ́gun bá ń bórí apá àbẹbẹ ti ń yí lẹ́yìn ọkọ̀ yìí, agbára egbé máa wáyé lórí àwọn apá àbẹbẹ náà, tí á sì máa  gbé ọkọ̀ yìí lọ sókè Àwòrán 5.


Àwòrán 5

Báwó ni agbára yìí ṣe wáyé, a máa ṣàláyé ẹ :
Tí ọkọ̀ òfurufú máa fi lọ sókè, a máa lò  àbẹbẹ ( hélísì ) méjì tí wọ́n a máa fẹ́ atẹ́gùn alágbára tí a sì máa tari ọkọ̀ yìí lọ Àwòrán 6.


Àwòrán 6

Bí tí agbára atẹ́gùn ṣe pọ̀ sí, bẹ́ẹ̀ ni ọkọ̀ yìí a máa sáre, àmọ́ níwájú ọkọ̀ yìí atẹ́gùn àtakò á wáyé tí a máa di agbára ere yìí kù Àwòrán 7.
Ìdọgbà irìn ajò ọkọ̀ ní okè ni ;

Αgbára egbé > agbára òòfà ilẹ̀
Αgbára ìtari atẹ́gùn >  agbára àtakò atẹ́gùn


Àwòrán 7

Àwọn èèyàn lérò pé àwọn àbẹbẹ tó tóbi ni máa tọ kí àwọn Wright lò, bí àwọn èyí tí wọn ń lò fún ọkọ̀ ojú omi , àmọ́ àwọn Wright ò rò bẹ́ẹ̀ àbẹbẹ pẹlẹbẹ ni wọ́n lò. Àwòrán 8


Àwòrán 8

Ẹ máa tún ri pé àwọn àbẹbẹ wọ̀nyìí ń yí, ni ọ̀nà tó lòdì sí ara wọn. Nítorí kini ? a máa ṣàlàyé ní wájú.
Ẹ̀ńjìnì ni fún àwọn àbẹbẹ wọ̀nyìí ni agbára a ti máa yí, ti a sì gbé e sórí apá ọkọ̀ òfurufú yì Àwòrán 9.
Ti a bá fẹ́ ṣé ọkọ̀ òfurufú a ní láti ri dájú pé a ní àwọn ìdọgba agbára wọ̀nyìí:

Agbára   ìtárí

Αgbára   àtakò

Αgbára   òòfà ilẹ̀

Αgbára   egbé


Àwòrán 9

Báwo ni àwọn Wright ṣe ṣeé, tí ọkọ̀ fi fò :
Èyà apá ọkọ̀ òfurufú tó wà lókè pátápátá ni igun àtakò tí fún wa ni àǹfààní láti rí agbára egbé tó pọ̀ Àwòrán 10 .


Àwòrán 10
Àmọ́ agbára yìí nìkan kò tó láti jẹ́ kí ọkọ̀ òfurufú gbéra. Àwọn Wright ṣàkíyèsí pé àwọn nǹkan tó fà ìṣòro fún àwọn èèyàn tó gbìyànju láti fẹ́ ṣé ọkọ̀ òfurufú ni  ìwúwo àwọn ẹ̀ńjìnì, tó sì fà wàhálà púpọ̀ fún wọn Àwòrán 11.


Àwòrán 11

Nǹka tó mú àwọn Wright ṣé ẹ̀ńjìnì tí kò wúwo tó sì ní agbára.  Wọ́n ṣé ẹ̀ńjìnì tó ní cv 12 (agbára ẹṣin méjìlà ) Orí Àwòrán 12 a lè ri wípé àwọn Wright lò ohun àlùmọ́nì alúmúníọ́mù fi kún kádẹ ẹ. Wọ́n kùn kádẹ náà ni dudu kí àwọn èèyàn má bá mọ̀ ohun èlò ti wọ́n fi ṣe é.


Àwòrán 12

Α lè ri lórí Àwòrán 13 bí ti alásopọ̀, àti àwọn ohun èlò ti ń mú agbára ẹ̀ńjìnì fi máa yí àwọn abẹ̀bẹ̀.
Nígbà náà, ti ọkọ̀ òfurufú bá ń fò pẹ̀lú ère tó yẹ, agbára egbé á jú agbára ọ̀ọ̀fà ilẹ̀ lọ, ọkọ̀ yìí á lè gbéra.

Ẹ jẹ́ kí a wò bí tí àwọn Wright ṣe jẹ́ kí apá ọkọ̀ kákò. Αwàkọ̀ òfurufú ní dári ọkọ̀ náà pẹ̀lú ìbàdì ẹ , okùn irin méjì ọ̀tọ̀ọ́tọ̀ ni wọ́n so mọ́ ọkọ̀ náà, àlọ̀bọ̀ àwọn okùn yìí ni jẹ́ ki apá ọkọ̀ òfurufú yìí máa kákò. ọgbọ́n ti Wright lò ní agbára gan an


Àwòrán 13

Tí a bá wò Àwòrán 14, ẹ máa ri ọ̀nà irin 20 mita, àwọn Wright rí wípé, ilẹ̀ oní yanrin ò lè jẹ́ kí ọkọ̀ òfurufú yìí gbéra dáadáa, nǹkan tó mú wọn lò ọ̀nà oní irin yìí.


Àwòrán 15

Àlàkalẹ̀ oní òpó mẹ́ta ni àwọn Wright lò fi dári ọkọ̀ òfurufú wọn Àwòrán 15 :

  • Ìgbẹ́nusókè- ìgbẹ́nusílẹ̀

  • Ìtẹ̀ sọtùn àti sósì

  • Ìyí ní ìdúró kannáà

Ìgbẹ́nusókè- ìgbẹ́nusílẹ̀


Àwòrán 15

TÍ a bá wo Àwòrán 16 yìí a máa ri ẹ̀rọ ìdári wájú ti wọn fi ń dári ọkọ̀ wọn ní wájú. Okùn oní irin ni wọ́n ń lò fi máa gbẹ́nu ọkọ̀ yìí sókè tàbí sílẹ̀.


Àwòrán 16

Tí a bá fẹ́ kí ọkọ̀ yìí lọ sókè a máa gbẹ́nu ẹ̀rọ yìí sókè, tí agbára egbé a lọ sókè, èyí tó túmọ̀ sí pé gbogbo ọkọ̀ á gbẹ́nu sókè Àwòrán 17.


Àwòrán 17

Bẹ́ẹ̀ náà ni tí a bá fẹ́ kó lọ sílẹ̀ a máa dárí ẹnu rẹ̀ sílẹ̀, gbogbo ọkọ̀ á gbẹ́nu sílẹ̀. Àmọ́ nínú àwọn ọkọ̀ òfurufú òde onìí ẹ̀rọ yìí ẹ̀yìn ni wọ́n ń gbé sí í Àwòrán 18

Àwòrán 18

Ìtẹ̀ sọtùn àti sósì

Fi jẹ́ kí ọkọ̀ wa tẹ̀ sọ́tùn tàbí òsì, àwọn Wright lò ìkákò níwọ́nba àwọn apá ọkọ̀ wọn Àwòrán 19.


Àwòrán 19

Tí a bá ṣí apá kan,  èyí tó túmọ̀ sí pé agbára egbé apá yìí á lọ sókè, tí á sì tì apá kejì níwọ̀nba, èyí tó túmọ̀ sí pé agbára egbé yìí á lọ sí salẹ̀, gbogbo ọkọ̀ á tẹ̀ sẹ́gbẹ̀ kan tàbí èkejì. Nítorí tí apá bá ṣí ni ẹgbẹ́ kan, onígun àtàkò a ṣẹ̀da agbára egbé tó kére sí ti apá kèjì, èyí ni á fún ọkọ̀ ni àǹfààní láti tẹ̀ sí ẹgbẹ̀ kan.     Àwòrán 20.


Àwòrán 20

Ẹ jẹ́ kí a wò bí tí àwọn Wright ṣe jẹ́ kí apá ọkọ̀ kákò. Αwàkọ̀ òfurufú ní dári ọkọ̀ náà pẹ̀lú ìbàdì ẹ , okùn irin méjì ọ̀tọ̀ọ́tọ̀ ni wọ́n so mọ́ ọkọ̀ náà, àlọ̀bọ̀ àwọn okùn yìí ni jẹ́ ki apá ọkọ̀ òfurufú yìí máa kákò. ọgbọ́n ti Wright lò ní agbára gan an.

Nínú àwọn ọkọ̀ òfurufú ti onìí àwọn apá kékere ni wọ́n lò fi fi ìyàtọ̀ sí àárin àwọn agbára egbé apá méjèjì Àwòrán 21.


Àwòrán 21

Ní ìbẹ̀rẹ̀, nígbà ti àwọn Wright lò ìyàtọ̀ agbára egbé àwọn apá ọkọ̀ wọn,  ìgbéjáde ẹ burú, wọ́n ṣàkíyèsí pé, lẹ́yìn ti ọkọ̀ náà tẹ̀ sẹ́gbẹ̀ , ìṣẹ̀da ìyí tí wọ́n ò léro kan tún wáyé tí wọ́n pe ni ìṣòrò ìyípadà ìdarí. Àwòrán 22


Àwòrán 22

Àlàyé nǹkan tó fa ní pé lórí apá tó lọ sókè àtàkó pọ̀ tó sì kére lórí apá tó lọ sílẹ̀ èyí ló mú ọkọ̀ yìí yí síbi ti a ò lérò, nǹkan ni àwọn oní ìmọ̀ sáyẹ́nsì físíksì pè ni ọ̀nà àìṣádéédé tí wọ́n sì ti mọ́ ọ̀nà àbáyọ ẹ Àwòrán 23.


Àwòrán 23

Àwọn Wright rí ìbájáde sí ìṣòro yìí pẹ̀lú ẹ̀rọ ìdári tó wà lẹ́yìn ọkọ̀ wọn.
Tí ọkọ̀ yìí bá tẹ̀ sẹ́gbẹ̀ kan ẹ̀rọ ìdári á yìí ṣé ìdọgba àwọn àtàkò apá méjèjì Àwòrán 24.


Àwòrán 24

àwọn Wright tún dá ọgbọ́n mìí, nígbà tó ti di dandan kí wọ́n lò ẹ̀rọ ìtẹ̀ sẹ́gbẹ̀ àti ti ìdarí fi tẹ̀ sẹ́gbẹ̀ wọ́n so àwọn ẹ̀rọ méjèjì pọ̀υ èyí tó túmọ̀ sí pé àwọn méjèjì máa ṣiṣẹ́ pọ̀ fi máa yí ọkọ̀ òfurufú.

Ní báyìí àwọn Wright lè lò ìgbẹ́nusókè-ìgbẹ́nusílẹ̀ fi lọ sókè àti fi lọ sílẹ̀ wọ́n á lò àwọn ẹ̀rọ ìtẹ̀sẹ́gbẹ̀ àti ti ìdarí fi yí ní ìrọ̀rùn Àwòrán 25.


Àwòrán 25

Akim Agueh
Author: Akim Agueh